Idealne osiedle istnieje? Wystarczy policzyć do piętnastu

W projektowaniu współczesnych przestrzeni do życia istotne jest zrozumienie, jak człowiek funkcjonuje w nich na co dzień. Wymaga to udziału ekspertów z różnych dziedzin, a także stałego poszukiwania nowych rozwiązań. Deweloperzy – w ścisłej kooperacji z miastem, społecznościami oraz samymi przyszłymi mieszkańcami – powinni więc tworzyć miejsca, fragmenty miast oraz dzielnice, które zapewnią ludziom rozrywkę, możliwość nawiązania więzi społecznych, a także ogólną przyjemność czerpaną z życia w mieście. Wszystko to pozwala kreować osiedla idealne, czyli takie, które odpowiadają na różnorodne potrzeby mieszkańców. Na tym też bazuje filozofia Archicom. Warto ją bliżej poznać!

Droga do osiedla idealnego – czym się ono charakteryzuje?

W projektach Archicom szczególnie istotna jest uważność architektury oraz próba zrozumienia warunków życia miejskiego z pomocą wielu dyscyplin. Oznacza to koncentrowanie się zarówno na oczekiwaniach mieszkańców zainteresowanych nieruchomością, jak i ogólnie rozumianej społeczności danego miasta.

Istotne jest także pragmatyczne podejście do trendów, czyli wdrażanie rozwiązań, które najlepiej odpowiadają na lokalne potrzeby. Nie ma tu miejsca na "gadżety" czy nowinki technologiczne, które mają wywoływać "efekt wow" – bez przełożenia na realizację konkretnych potrzeb czy istotną poprawę komfortu życia.

Elementem uważnej architektury jest też analiza otoczenia i uzupełnienie go o to, czego brakuje. To staranność, by ocalić możliwie wiele z historii danego miejsca i elementów przyrody, a także dbałość o komfort akustyczny. Ponadto niezależnie od stopnia gęstości tkanki miejskiej stosowane są rozwiązania, które sprzyjają utrzymaniu prywatności przez mieszkańców. Mieszkanie w dzisiejszych czasach jest przecież swoistym sanktuarium.

Oprócz tego osiedle idealne powinno być wielofunkcyjne, a więc łączyć elementy mieszkania, pracy, rozrywki, relaksu w sposób otwarty, śmiały i nadążający za zmianami w tym, jak spędzamy czas. Chcemy być otoczeni zielenią, spacerować z szeroką perspektywą, korzystać z łatwego dostępu do infrastruktury oraz mieć dużo opcji przemieszczania się.

Miejsca kompletne i inkluzywne

Tym, co wyróżnia uważną architekturę, jest dostrzeganie różnorodności potrzeb – nowego lokatora i mieszkańca związanego z danym miejscem od pokoleń, ludzi w różnym wieku i z różnym stopniem sprawności. Jedni chcą odpoczywać w ciszy, inni zaś czerpią więcej energii z kontaktów sąsiedzkich. Osiedla idealne, czyli też kompletne, powinny być zatem projektowane w oparciu o ścieżki tych codziennych doświadczeń, być ergonomiczne, elastyczne w użytkowaniu i oczywiście zdrowsze. Zorientowanie na człowieka (humanocentryzm) jest tu zatem podstawą filozofii architektonicznej i urbanistycznej.

W duecie z humanocentryzmem idzie w parze inkluzywność (inaczej włączenie). Najprościej mówiąc, chodzi w niej o dostępność dla każdego. Inkluzywność uwzględnia, szanuje i akceptuje różnorodność. Dotyczy to wielu aspektów życia człowieka – od poszanowania różnych stylów życia po zadbanie o realizację potrzeb np. osób z niepełnosprawnościami czy starszych. Tak też powinny być projektowane osiedla idealne.

Dobry przykład? Przy realizacji osiedla Planty Racławickie (Wrocław) Archicom wdrażał wytyczne Fundacji "Integracja", która szerzy ideę odpowiedzialności społecznej i działa na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Cel? Budynki i przestrzenie wokół nich dostępne dla każdego – bez względu na wiek, niepełnosprawności czy sposób użytkowania. Dotyczy to m.in. miejsc parkingowych, dojść oraz wejść do budynków, dostępności komunikacji poziomej i pionowej, niezbędnych kontrastów kolorystycznych we wnętrzach, informacji dotykowej czy możliwości adaptacji wybranych mieszkań pod potrzeby osób z niepełnosprawnościami.

15 minut doskonałości

Wszystko, co potrzebne, znajduje się w promieniu maksymalnie 15-minutowego spaceru od domu? Na tym bazuje koncepcja miasta 15-minutowego, którego twórcą jest Carlos Moreno. Postulował on projektowanie i rewitalizację dzielnic w taki sposób, aby maksymalnie zwiększać zagęszczenie najważniejszych ośrodków aktywności mieszkańców. Dobrze też, aby kilkunastominutowa trasa piesza była na tyle atrakcyjna, by zachęcała mieszkańców do zostawienia samochodu w garażu. Koncepcja Carlosa Moreno zdobyła m.in. duże zainteresowanie wśród paryżan – mieszkańców swoistego miasta-molocha, które pomimo architektonicznego piękna i bogactwa kulturowego niekoniecznie jest komfortowe na co dzień.

Co zaś powinno się znaleźć w promieniu 15-minutowego spaceru? Tak naprawdę… wszystko, czego szukamy w wymarzonym miejscu do zamieszkania. Chodzi więc m.in. o miejsce pracy i nauki, restauracje, sklepy i usługi, służbę zdrowia, ale też liczne strefy rekreacyjne. Nie powinno zabraknąć ścieżek rowerowych, naturalnej zieleni i wszelkich przestrzeni, które sprzyjają rozrywce i relaksowi oraz budowaniu więzi społecznych.

Na rzecz środowiska

Proekologiczne podejście w architekturze i urbanistyce jest znakiem czasu. To już nie tylko trend, lecz swoiste oczekiwanie – wraz z rosnącą świadomością ekologiczną. Można tu wyróżnić przede wszystkim dwa obszary: troska o ochronę przyrody wraz z otaczaniem się żywą zielenią oraz stosowanie rozwiązań technologicznych, które sprzyjają oszczędzaniu zasobów i zmniejszaniu śladu węglowego.

Przykładowo Archicom świadomie wybiera lokalizację swoich osiedli, starając się, aby każdą inwestycję otaczały parki bądź tereny zielone innego typu. Jeśli dana przestrzeń nie spełnia tego warunku, to przeprowadza się proces zazieleniania. Dla każdej inwestycji opracowywany jest projekt zieleni przy współpracy z architektami krajobrazu oraz Zarządem Zieleni Miejskiej. Dobre przykłady? Na osiedlach Archicom projektowane są łąki kwietne. Jest to korzystne rozwiązanie dla środowiska oraz mieszkańców ze względu na walory ekologiczne, łatwość utrzymania, bogactwo barw kwitnących kwiatów i zdolność roślin do oczyszczania powietrza. Ponadto powstają strefy, które sprzyjają pracom ogrodniczym i uprawom. Na przykład na terenie warszawskiego osiedla Stacja Wola i łódzkiego Zenitu znajdują się ogólnodostępne szklarnie, gdzie można się zajmować sadzeniem i pielęgnacją warzyw, kwiatów oraz innej roślinności ozdobnej.

Innym godnym uwagi przedsięwzięciem jest przeprowadzanie tzw. remediacji gruntu, czyli usuwania z niego zanieczyszczeń. Dotyczy to całości działań naprawczych, które należy podjąć, aby zlikwidować toksyczną substancję z gleby, wód gruntowych czy ziemi. Z kolei w kontekście oszczędzania energii elektrycznej, pozyskiwanej w tradycyjny sposób (paliwa kopalne), Archicom stawia również na odnawialne źródła energii. Na osiedlu Zenit w Łodzi zastosowano panele fotowoltaiczne do oświetlenia części wspólnych.

Rozwiązania ekologiczne a domowy budżet

O ekologii mówi się przede wszystkim w kontekście korzyści dla środowiska. Niemniej nie należy zapominać o bardziej wymiernych profitach, takich jak choćby mniejsze wydatki w domowym budżecie. Oszczędzanie wody czy prądu naturalnie się do tego przyczynia. A np. mniejsze zużycie wody to też mniejszy pobór energii na jej doprowadzenie, podgrzanie oraz późniejsze gospodarowanie ściekami.

A jakie odnosimy korzyści z otoczenia i bliskości zieleni? Przede wszystkim mamy wszystko blisko domu. Nie musimy więc organizować dalszych wyjazdów na tereny zielone (brak kosztów paliwa, mniejsze zanieczyszczenie spalinami itp.). Żywa zieleń buduje również korzystny dla zdrowia mikroklimat.